Dünyada kentsel dönüşüm, restorasyon ve yenileme-II
Geçen hafta Paris, Moskova, Londra ve Riyad’dan kentsel dönüşüm ile ilgili örneklere göz atmıştık. Bu hafta ise kentsel yenileme konusundaki dünyadaki uygulamaların üzerinden geçeceğiz.
Samim Hatipoğlu
Kronos Gayrimenkul Hizmetleri Kurucu Ortağı
Yenileme deyince önce tam olarak ne anladığımızı daha net hale getirmek için önce tanımının üzerinden geçelim:
Kentsel yenileme (Urban renewal), şehir planlama otoriteleri tarafından kamu girişimi ya da yardımıyla yoksul komşulukların yenilenmesi, yapıların iyileştirilmesi, daha iyi barınma koşulları, ticaret ve sanayi olanakları, kamu yapıları sağlanması amacıyla yerel plan ve programlar uyarınca kentlerin ve kent merkezlerinin tümünü ya da bir bölümünü günün değişen koşullarına daha iyi yanıt verebilecek bir duruma getirmek, ekonomik ve yapısal özellikleri iyileştirilmesine olanak vermeyecek ölçüde kötüleşmiş olan yoksul konutların yıkılması ve bunların oluşturduğu kent bölümlerinin yeni bir planlama düzeni içinde geliştirilmesi olarak tanımlanabilir.
Dünyanın en hızlı büyüyen şehirlerinden birisi olan Dubai şehri son 15 yılda muhteşem bir gelişim yaşadı. Çölün ortasında küçük bir ticaret eyaleti olan Dubai, gelişiminin ilk yıllarında o günkü ihtiyaçlara göre, konutlar ve oteller üretti. Daha sonra yapım yılı yeni olmasına karşın bazı binalar Mega polis diyebileceğimiz bu şehrin dokusuna uymamaya başladı. Son beş sene içerisinde Dubai tam bir dünya başkentine dönüşünce, şehrin ana arterlerindeki birçok devasa bina yıkılarak yerine dış cephesi çok etkileyici görkemli binalar inşaa edildi. İstanbul‘da da son yıllarda buna benzer bir durum oluştu. Ülkemizde otoriteler farklı bir yöntem izleyerek örneğin Atatürk Havaalanı ve Ataşehir civarında otoban kenarında etkileyici binalar için imar verip farklı bir çözüm yolu oluşturdular.
Türki cumhuriyetlerde ise komünist blok zamanında oluşturulan konut blokları, ülkenin yeni imajı ile uymamaya başladı. Kazakistan’ın başkenti Astana şehri bu konuda çift merkezli bir yapıya giderek bu sorunun üzerine gitti. Eski yerleşim yeri olan Astana‘nın yanında ideal bir şehir planı yapılarak yeni modern bir şehir kuruldu. Eski Astana‘da ise tüm ana arterlerdeki binaların üzerine kazak motifleri olan prekast elemanlar ile yeni bir dış cephe karakteri ve imaj oluşturuldu. Bu şekilde şehre girildiğinde yarı yapay, yarı organik ama planlı bir gelişim görmek mümkün oldu. Sultanahmet ve Fatih bölgesinde ana arterlerde boya renkleri konusunda benzer bir çalışma başlatan İstanbul‘un Astana kadar başarılı olduğunu söyleyemeyiz.
Amerika‘nın California eyaleti Meksika‘dan alınıp federasyona katıldıktan sonra yüzyıl süren bir yenileme ve genişleme süreci yaşamıştır. Hoover Barajı ile su ihtiyacını çözen Los Angeles şehri 20. Yüzyılın başında hızla büyümeye başladı. Irvine Ranch, toplam 489 kilometrekare arsa üzerinde sığır yetiştirilen çiftliklerden oluşan bir araziydi. Etkileyici bir şehir planı ile Mission Viejo gibi bir çok muhit kuruldu. Muhitin ana DNA’sı sitelerden oluştu. Sitelerin hepsi inşaa edilip bir araya geldiği zaman etkileyici bir yerleşim yeri olan Mission Viejo ortaya çıktı. Los Angeles gibi çok fazla soygun ve hırsızlık yaşanan bir şehirde güvenli bir muhit çok ilgi gördü. Bu örnekte çiftlik yaşamından şehrin ihtiyacına cevap veren bir yenilemeyi görüyoruz.
Kentsel yenileme her zaman düşündüğümüz gibi eski bir binanın yıkılıp yerine yenisinin yapılması olarak anlamamalıyız. Planlaması ile, mimari karakter ve sosyal boyutları ile kentsel gelişimin ayrılmaz bir parçası olarak anlamaya ve uygulamaya çalışmalıyız.
Eng. Samim Hatipoğlu, M.S.
Founding Partner / Kurucu Ortak
E-Mail: [email protected]
Web: www.krnsgayrimenkul.com
Facebook: facebook.com/samimhatipoglu.kronosgayrimenkul
Twitter: twitter.com/HatipogluSamim
Linkedin: tr.linkedin.com/pub/dir/Samim/Hatipoglu