Ev alırken bankaya mı müteahhite mi borçlanıyoruz?

Darbe girişimi sonrası inşaat şirketleri kampanya atağına başlayıp 120 ay 0.70 faiz imkânı sununca konut pazarı canlandı. Bankalar da faizleri düşürdü. Ancak vatandaş bankalar yerine şirketlere borçlanmayı seçti. Markalı konut pazarında temmuz ayında yüzde 43 olan banka kredisi kullanım oranı ağustosta yüzde 32’ye, eylülde yüzde 29’a geriledi.

Darbe girişimi sonrası inşaat sektörü, kampanya atağı başlatmıştı. Yaklaşık 60 bin konut ve ofis 120 ay 0 faizle satışa sunuldu. Ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısı ile konut kredi faizlerinde düşüş oldu.

Bankalar 1.10’u aşan oranı 120 ay vadede 0.95’e kadar çekti. Ancak inşaat şirketlerinin sunduğu ödeme planı daha avantajlı olunca banka kredili alım değil, şirketlerin sunduğu ödeme planları tercih edildi. Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) ile gayrimenkul danışmanlık şirketi Reidin tarafından 22 bini aşkın konut üzerinde yapılan araştırmaya göre markalı konut projelerinde banka kredili alım oranı temmuz ayında yüzde 43’ken ağustosta 31, eylülde 29 oldu. Senetli alım ise temmuzda yüzde 22 paya sahipken bu oran ağustosta yüzde 39, eylülde yüzde 37 oldu.

Merkez Bankası verilerine göre de temmuzda mevduat bankalarından kullanılan konut kredisi miktarı 139.2 milyar lira iken bu rakam ağustosta 140.8 milyar liraya çıktı. Bankaların konut kredisi faiz oranlarında yaptıkları indirimin psikolojik etkisi henüz tam olarak talebe yansımadı.

YÜZDE 85 SATIŞ KREDİSİZ

Ağustos ayında başlattıkları kampanyaya yoğun ilgi olduğunu belirten Emlak Konut GYO Genel Müdürü Murat Kurum, ”Bankalar olmadan ‘istersen 120 aya kadar 0.70 faizle al, istersen TÜFE endeksli al’ dedik. Ağustos ve eylülde kampanya kapsamında yaklaşık 3 bin konut ve ofis banka kredisiz, şirket içi ödeme planıyla satıldı. Değeri ise 2 milyar 281 milyon. Emlak Konut’un tüm satışlarına bakınca yine kredisiz satış ön planda. Eylül ayı itibariyle 5 bin 856 ev satılmış ve bunun sadece 930’u kredili, 4 bin 929’u kredisiz. Yani kredisiz satış oranı yüzde 85. Değer olarak bakınca da 4.1 milyarlık satışın 3.4 milyarı kredisiz gerçekleşti. Konut alıcısı için 0.95 hala kabul edilebilir bir oran değil. Vatandaş bu dönemde bu oranla uzun süre borçlanmak istemiyor” dedi.

ŞİRKETLERİN PLANI ÖNE ÇIKTI

Bankaların konut kredilerinde yaptıkları indirimin şirketlerin yükünü hafiflettiğini belirten GYODER Başkanı Aziz Torun, “Konut kredileri yıllık yüzde 10, aylık yüzde 1’in altında olmalı. Yapılan indirimin psikolojik bir etkisi oldu. Vatandaş satış ofisine gelince ise şirketlerin sunduğu planlar öne çıktı. Bunu hem GYODER üyesi firmaların yaptığı satışlarda hem de Torunlar GYO projelerinde görüyoruz. Kampanya etkisi ile sadece ağustos ayında 2 bin konut satıldı ancak dövizdeki dalgalanma önemli bir risk. Dolardaki hareketlilik yatırım iştahını azaltabilir” dedi.

Dap Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz, müşterilerin ağırlıklı olarak kendilerine borçlanmayı seçtiğini söyledi. Bankaların konut kredi faizlerinde bir miktar daha düşüş yapması gerektiğini belirten Yılmaz, “Biz piyasada canlılık olması adına fedakarlık yapıyoruz ama bu çok uzun süre sürmez” dedi. Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, yatırımcı kesimin banka kredisi kullanmadan ev sahibi olmayı seçtiğini söyledi. Elmas, “Vatandaş bir miktar peşin ödeyip banka ile uğraşmadan şirkete borçlanıyor. Mesela biz Bursa’daki projemizin yüzde 90’ını böyle sattık. İstanbul projelerinde ise banka kredisi kullanımı var. Burada asıl sorun bankaların tutumu. Bankalar 0.90, 0.95 oranla kredi kullandırmak istemiyor. Başvuran kişide ufak bir sorun görünce redediyorlar. Tüketici kredilerine teşvik var, konut kredilerine yok” dedi.

Hürriyet / Gülistan Alagöz