Gurbetçiler Türkiye’deki evleri için ne yapacak?

Yurtdışında yaşayan vatandaşlar Türkiye’de elde ettikleri gelirlerinin sadece tamamı stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirlerinden ibaret olması halinde, kira gelirinin tutarı ne olursa olsun Türkiye’de beyan etmeyecekler. Ancak konut kira geliri elde etmeleri halinde 3 bin 300 lirayı aşıyorsa beyan etmek zorundalar.

Oturma veya çalışma izni alarak yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’deki gayrimenkullerinden elde ettikleri kira gelirlerini Türkiye’de beyan edip etmeyecekleri, elde ettikleri kira gelirinin işyeri ve konut kira geliri olmasına göre değişiyor.

İşyeri kira gelirleri

Altı aydan fazla süreyle oturma ve çalışma izni alarak yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları “dar mükellef” olarak vergilendiriliyorlar.

Dar mükellefiyet kapsamında vergilendirilen yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız, Türkiye’de elde ettikleri gelirlerinin sadece tamamı stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirlerinden ibaret olması halinde, kira gelirinin tutarı ne olursa olsun Türkiye’de beyan etmeyecekler. Dolayısıyla gelir vergisi ödemeyecekleri gibi, vergi iadesi almaları da söz konusu olmayacak.

Örneğin; Almanya’da çalışan Ahmet Bey, İstanbul Akmerkez’de bulunan işyerinden 2014 yılında 120 bin TL kira geliri elde etmiş olması halinde, kira geliri için Türkiye’de beyanname vermeyecek. Kira geliri üzerinden kiracı tarafından yapılan 24 bin TL gelir vergisi kesintisi (stopaj) nihai vergi olacak.

Konut kira gelirleri

Yurtdışında çalışan veya oturan Türk vatandaşlarının da Türkiye’de yerleşik olanlar gibi 2014 yılında elde ettikleri konut kira gelirlerinin 3 bin 300 TL’si gelir vergisinden müstesna. Türkiye’de elde edilen konut kira gelirinin tutarı 3 bin 300 TL’yi aşmıyorsa Türkiye’de beyan etmeyecekler, aşıyorsa beyan etmeleri gerekiyor.

Konut kira geliri istisnasından yararlanabilmek için yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın da elde ettikleri konut kira gelirlerini tam ve zamanında beyan etmeleri gerekiyor. Kira gelirlerini hiç beyan etmeyenler ve eksik beyan edenler bu istisnadan yararlanamazlar.

Çocukların kullanımına bırakılan binalar

Yurtdışındaki vatandaşımızın Türkiye’de bulunan konutunu çocuğuna, ana-baba veya kardeşine, kira almadan oturmaları için tahsis etmiş olması halinde, bu konutlar için herhangi bir kira geliri hesaplanmayacak ve beyanname verilmeyecek. Ancak bunların dışındaki kişilere konut olarak tahsis edilmesi halinde, kira alınmasa dahi “emsal kira bedeli” esasına göre kira geliri beyan etmeleri gerekecek.

Çocuk, ana-baba, kardeş ya da akraba, hısım, arkadaş vb. kişilere kira almadan işyeri tahsis edilmesi halinde, örneğin dükkânın, kime olursa olsun bedelsiz olarak tahsisi halinde, yine “emsal kira bedeli” esasına göre kira geliri beyan etmeleri gerekiyor.

Yurtdışında ödenen kiralar

Türkiye’de sahibi oldukları konutları kiraya verip yurtdışında oturanların, yurtdışında ödedikleri konut kirasını Türkiye’deki konut kira gelirlerinden indirimi Gelir İdaresi tarafından kabul edilmiyor. Ancak açılan davalarda yargı, “Konut olarak kiralanan gayrimenkulün mahallinin yurtiçinde veya dışında bulunmasının sonucu etkileyeceğine dair kanunda bir açıklık bulunmadığı gerekçesi ile yurtdışında işçi olarak çalışanların da bulundukları ülkelerdeki konutları için ödedikleri kira giderlerini, Türkiye’de elde ettikleri kira gelirlerinden indirebileceklerine” karar veriyor.

Kira beyanına dahil edilmeyecek gelirler

2014 yılında beyana tabi kira gelirinin yanı sıra elde edilen;

Tevkifata tabi tutulmuş mevduat faizleri, repo gelirleri, özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları ile menkul kıymetler yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları,
1.1.2006 tarihinden itibaren ihraç edilen Hazine bonosu ve Devlet tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ile alım satım kazançları,

Borsa kazançları,

Sosyal Güvenlik Kurumu ve özel banka emekli sandıklarından alınan emekli, dul ve yetim aylıkları,

Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,

Birden fazla işverenden alınmış olmakla birlikte, birden sonraki işverenden alınan ve tutarı 27 bin TL’yi aşmayan tevkifata tabi tutulmuş ücretler,

Gerçek usulde tespit edilmeyen zirai kazançlar,

İstisna hadleri içinde kalan kazanç ve iratlar,

Bin 400 TL’yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan off-shore hesap faizi ve alacak faizi gibi menkul sermaye iratları,

7.10.2001 tarihinden itibaren düzenlenen şahıs sigorta poliçeleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratları,
gibi gelirler beyannameye dahil edilmeyecek, sadece kira geliri beyan edilecek.

Emekliler için istisna var mı? 

Konut kira gelirlerinin vergilendirilmesinde emekliler için bir istisna var mı? Ziya Mutlu

Konut kira gelirlerinin vergilendirilmesinde emekliler için öngörülmüş özel bir istisna yok. Sadece 3 bin 300 TL’lik konut kira geliri istisnası var.

Beyanname vermeniz gerekiyor

Konut kira geliri beyanında safi gelir mi, gayrisafi gelir mi dikkate alınıyor? Oturduğum eve aylık 750 TL kira öderken, kiraya verdiğim evimden aylık 600 TL gelir elde ediyorum. Bu durumda vergi ödemeyeceğim açık ama beyanname vermem gerekir mi? Yasin Sarı

Konut kira gelirinin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde elde edilen kira gelirinin gayrisafi tutarı esas alınır. Yıllık kira geliriniz (600×12)=7.200 TL olup, 3 bin 300 TL’lik istisna tutarını aştığından, beyan etmeniz gerekiyor. Beyan edeceğiniz gelirden 3 bin 300 TL istisna tutarını düşeceksiniz. Gerçek gider yöntemini seçmeniz halinde, ödediğiniz (750×12)=9.000 TL kira giderinin istisnaya isabet eden kısmı olan [(3.300×9.000)/7.200]=4.125 TL’yi indiremeyecek, (9.0004.125)=4.875 TL gider indirimi yapabileceksiniz. İstisna ve indirim tutarı kira gelirinizden fazla olduğundan vergi ödemeyeceksiniz, ancak beyanname vereceksiniz.