İstanbul’da yeni kiracı için ortalama kira belli oldu

İstanbul’da yeni kiracılar için ortalama kira bedeli belli oldu… İşte İstanbul Planlama Ajansı tarafından açıklanan o ortalama kira tutarı…

İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA) şehirdeki konut krizine ilişkin bir değerlendirme yayımladı. Değerlendirmede İstanbul’da nisan 2022 sonu itibarıyla, mevcut kiracılar için bir senelik kira fiyatları yüzde 45,48 arttığı görüldü.

Aynı araştırma kapsamında, yeni kiralık konut ücretlerinin geçen yıla kıyasla yüzde 161,4 oranında artış gösterdiği ortaya çıktı.

İstanbul’da yeni kiracılar için ortalama kira bedeli 6 bin 360 lirayı buldu.

GÜÇLÜK ÇEKECEKLER

Önümüzdeki sene de aynı oranda kira artışı yapılması durumunda kiracıların yüzde 85,1’inin kirasını karşılamakta güçlük çekeceği belirtildi

Araştırmada, mevcut politikalar neticesinde yaşamaya elverişli konuta yalnızca üst gelir grubu ve sermaye birikimi olan kişiler erişebiliyor.

“İstanbul’da konut krizine hazır olun”

İstanbul’da Konut Krizi Raporu‘nda şu tespitlere yer verildi:

“İstanbul’da konut, artan kira ve satış fiyatları, konut stoku ve niteliği, sağlıklı, dayanıklı ve adil erişilebilirlik gibi pek çok başlıkta tartışılmakta ve kentlilerin gündeminde yer almakta. Konut krizini anlamak için öncelikle son dönemlerde yaşanan ekonomik kırılımlara dikkat çekmek ve son gelişmeleri analiz etmek gerekiyor.

2022 yılı Nisan ayı için TÜİK tarafından Türkiye genelinde resmi kira artış oranı %34,46, İstanbul genelinde ise resmi kira artış oranı %31,48 olarak belirlendi. İstanbul İstatistik Ofisi’nin İstanbullu kiracılar ile yaptığı araştırmaya göre ise İstanbul’da mevcut kiracılar için bir senelik kira artışının %45,48 olduğu görüldü. Aynı araştırma kapsamında, yeni kiralık konut ücretlerinin geçen yıla kıyasla %161,4 oranında artış gösterdiği ortaya çıktı. İstanbul’da yeni kiracılar için ise ortalama kira bedeli 6.360,37 TL olarak hesaplandı. Aynı zamanda, Merkez Bankası verileri incelendiğinde 2012 yılından beri artış gösteren konut fiyat endeksinin 2020 yılı sonrası hızla yükseldiği, İstanbul’da konut fiyat endeksinin 2022 Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %106,3 arttığı görülüyor.

Konut kira ve satış fiyatlarında yaşanan bu artış, her ev değişiminde artan kira uçurumu, yeni ev bulamama gibi sorunlar sebebiyle kişilerin kiraya çıkma, ev bulma sürecinde ekonomilerini zorlayan bir durum olarak düzenli ve tedirgin edici bir mücadele alanı yaratıyor.

İstanbul İstatistik Ofisi tarafından İstanbullu kiracılar ile yapılan araştırma kapsamında, kira artışı sürecinde ev sahipleri ile sorun yaşayan kiracıların oranının %38,7 olduğu ortaya çıktı. Ek olarak, önümüzdeki sene de aynı oranda kira artışı yapılması durumunda kiracıların %85,1’inin kirasını karşılamakta güçlük çekeceği belirtildi.

Konut fiyat ve kiralarında yaşanan bu ciddi artış, COVID-19 salgınının getirdiği güvencesiz koşullar ve ekonomik krizle birlikte değerlendirildiğinde, gerçekleşen artışın konut politikalarının yetersizliğinden kaynaklandığını söylemek mümkün. Konut piyasasında yaşanan değer değişimleri Türkiye’nin uluslararası piyasalardaki yerini de etkilemekte. Knight Frank Uluslararası Konut Fiyat Endeksi’ne göre Türkiye, nominal konut fiyat artışı bakımından yıllık %59 oranıyla dünyada ilk sırada geliyor. Türkiye’yi takip eden Yeni Zelanda, Slovakya içinse bu oranlar %30’un altında kalmakta.

Aynı zamanda, OECD Uluslararası Konut Fiyat Endeksi verilerine bakıldığında, 2015 yılı başlangıç değerin 100 kabul edildiği endeksleme çalışmasında, nominal konut fiyatının Türkiye’de 286 ile en yüksek endeks skoruna sahip ülke olduğu görülüyor.

Söz konusu fiyat artışlarının bu denli yüksek olmasının başlıca sebeplerinden biri de yüksek enflasyonist ortam. Uluslararası indekslere bakıldığında, OECD ülkelerinde ortalama enflasyonun %8,7 olduğu görülmekte.4 TÜİK verilerine göre ise Türkiye’de Nisan 2022 de yıllık enflasyon %69,97 olarak açıklandı.5 Enflasyonun yüksek olması, tüm yaşamı olduğu gibi, inşaat maliyetlerini ve alım gücünü, dolayısıyla da konut piyasasını derinden etkilemekte.

TÜİK Mayıs ayı verilerine göre, inşaat maliyet endeksi, 2022 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %9,58, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %101,57 artış gösterdi.6 Bununla birlikte inşaat malzeme endeksinin bir önceki aya göre %12,19, işçilik endeksinin ise %1,22 arttığı belirtildi. Aynı zamanda, bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %128,11, işçilik endeksi ise %42,59 artış gösterdi. Verilerden de okunduğu üzere, bir önceki yılın aynı ayı ve bu sene kıyaslandığında endekslerde ciddi bir artış olduğu görülüyor. Enflasyonun inşaat maliyetlerine etkisi ile üretim maliyetlerinin yükselmesi, inşaatların tamamlanmasını yavaşlatmakla birlikte, yüklenicilerin yeni inşaatlara başlamasını da zorlaştırıyor. Bu sebeple yeni konut arzında yaşanan dengesizlikler, konut fiyatlarının yukarı yönlü seyretmesinde önemli sebeplerden biri olarak öne çıkıyor.

Konut arzında yaşanan sıkıntı ve fiyat artışlarına rağmen konut piyasasında talebin yükseldiğini söylemek mümkün. “GYODER Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2021 Raporu”na göre 2021 yılının son çeyreğinde bir önceki yılın son çeyreğine göre Yapı Kullanma İzin Belgesi alan yapılar %10 azalırken konut satışları %60 artmış görünmekte.

İlgili veriler birlikte değerlendirildiğinde inşaatı bitmiş ve kullanmaya hazır yapılar azalırken konut satışlarının önemli oranda arttığı görülüyor. TÜİK verilerine göre 2021 yılında İstanbul’da 276.223 konut satışı yapıldığı görülüyor. Bu satışların yalnızca %22’sinin ipotekli (kredi ile), %78’inin ise diğer satış türlerinde gerçekleştiği bilinmekte.8 Bu durum konutların hâlihazırda konutu veya sermayesi olan kişiler tarafından satın alındığını gösterir niteliktedir. Gayrimenkule yapılan yatırımın nedeni ise enflasyonist ortam ve Türk Lirası’nda yaşanan değer kaybı karşısında gayrimenkulün güvenli bir yatırım aracı olarak görülmesidir.

Bununla birlikte, yabancılara gayrimenkul satışı ile vatandaşlık verilmesi gibi teşvik uygulamaları konut satışlarını önemli ölçüde etkiliyor. TÜİK verilerine göre 2021 yılında Türkiye’de yabancıya yapılan konut satışının tüm konut satışına oranı %3,93 olarak görülüyor. Ancak İstanbul’da bu oranın daha yüksek olduğu, 2021 yılında yabancıya yapılan 26.469 adet konut satışının toplam konut satışının %9,58’ini oluşturduğu biliniyor.9 Yabancılara konut satışının teşviki, özellikle İstanbul ve Antalya gibi büyük şehirlerde gayrimenkul talebini artıran bir uygulama olması bakımından dikkat çekiyor.

İstanbul İstatistik Ofisi tarafından İstanbul’da yaşayan kiracılar ile yapılan araştırmada katılımcılara göre İstanbul’da konut kira bedellerinin yükselmesindeki en önemli 3 sebebin sırasıyla sığınmacı/mülteciler, genel ekonomik koşullar ve ev sahipleri olduğu ortaya çıktı. Ancak yabancılara gayrimenkul satışı ile vatandaşlık verilmesi gibi teşvik ve uygulamalar sığınmacı mültecilerden ziyade gelir seviyesi yüksek ve gayrimenkul ile vatandaşlık alabilecek durumda olan yabancılar tarafından değerlendirilmekte. Dolayısıyla, bu uygulamalar yaşamaya elverişli konuta erişim bahsinde alt ve orta gelir gruplarına destekleyici politikalar üretilmemesi, hızla artan konut fiyatları ve düşen alım gücü ile birlikte değerlendirildiğinde, herkes için dayanıklı, sağlıklı, güvenilir konuta erişimi zorlaştıran sonuçlar doğurmakta. Mevcut politikalar neticesinde yaşamaya elverişli konuta yalnızca üst gelir grubu ve sermaye birikimi olan kişiler tarafından erişilebilmesi
mümkün. Bu durum konutun bir kriz meselesi olarak tanımlanmasının önünü açıyor.

KONUT KRİZİ RAPORU İÇİN BURAYA TIKLAYIN!