Suriyeli Trump’lar

Suriyeliler belki de Ortadoğu coğrafyasının ticareti en iyi bilen insanları. Bu özelliklerini Türk emlak piyasasında da konuşturdular ve ‘al-sat’ yapmaya başladılar. Türkiye’deki bankalara da 1.2 milyar TL getirdiler.

Ülkelerindeki iç savaştan kaçarak Türkiye’ye gelen Suriyeli sayısındaki artışa paralel olarak mültecilerin Türkiye’deki yatırımları artıyor. Suriyeliler’in bir kısmı paralarını bankada tutmayı tercih ederken büyük bir çoğunluğu da gayrimenkul sektörüne adım atıp ‘al-sat’ yapmaya başladı. Türkiye’deki gayrimenkul projelerinden emlakçılarla birlikte alım yapan Suriyeliler, daireler primlenince de satış yaparak kâra geçiyor. Türk şirketlerle ortak yatırım yapanlar da olurken Emlak Konut GYO’nun düzenlediği ihalelere giren Suriyeli yatırımcılar da oldu.

İhaleye bile girdi

Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) eski Başkanı Halid Hoca, mevduatlarını Türk bankalarına aktaran Suriyeliler’in yanı sıra gayrimenkule yatırım yapanlar olduğunu belirterek, Türk vatandaşları adına yapılan yatırımlar da bulunduğunu söyledi.

Hoca, “Tek bir Suriyeli işadamı, Arap Baharı çerçevesinde oluşan kırılgan ortamdan dolayı 300 milyon dolarını Türkiye’ye getirmişti. Bu parayla Türkiye’de büyük konsorsiyumlar ve Türk ortaklarla büyük inşaat yatırımları yaptı. Bunun gibi kaç kişi daha var bilmiyorum” diye konuştu.

Halid Hoca’nın sözünü ettiği bu işadamının Emlak Konut’un İstinye ihalesinde 1.2 milyar lira teklif veren Suriyeli işadamı El Hayat olduğu biliniyor. Esad’a karşı muhalifleri desteklediği için Suriye’den ayrılmak zorunda kalan UrbaCon Trading & Contracting (UCC) şirketinin Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yürüten Muhammed Moataz El Hayat, gayrimenkul piyasasında en çok tanınan Suriyeli işadamlarından biri. Suriye’deki bütün malvarlıklarına el koyulan El Hayat, ülkesini terk edip Katar’a yerleşirken, yatırımlarını çeşitli ülkelerde sürdürüyor. El Hayat, Mart 2015’te yapılan İstinye ihalesini Tahincioğlu’na kaptırmış olsa da Türkiye’de yatırım planları sürüyor. UCC’nin Başkan Yardımcısı Ramiz El Hayat, inşaat ve turizm başta olmak üzere Türkiye’ye 2 milyar dolar yatıracaklarını söylemişti.

Bankalarda 1.2 milyar liraları var

Suriyeliler yatırımlarını olduğu gibi mevduatlarını da Türkiye’ye taşıyor. Suriyeliler’in Türkiye’deki bankalarda yılın ilk çeyreği itibarıyla 1 milyar 199 milyon 632 bin liralık mevduatı bulunuyor. Paralarını güvence altına almak isteyen Suriyeliler’in bir bölümü de bu dönemde Türk bankalarını tercih ediyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Suriyeliler’in Türk bankalarındaki mevduat tutarı 2012’de 311 milyon 258 bin lira düzeyindeydi. Bu rakam 2013’te 694 milyon 369 bin liraya yükseldi. 2014’te 733 milyon 875 bin liraya ulaşan mevduat büyüklüğü geçen yıl yüzde 63.8’lik artışla 1 milyar 201 milyon 987 bin liraya kadar çıktı. Suriyeliler’in Türk bankalarındaki tasarrufları bu yılın ilk çeyreği itibarıyla da 1 milyar 199 milyon 632 bin TL oldu.

Kâr marjı yüksek işlere girdiler

AA Finans Analisti İslam Memiş de Türkiye’ye ilk gelen Suriyelilerden zengin olanlarında ciddi miktarda nakit para olduğunu ve Suriye Lirası’nda yaşanan değer kaybı nedeniyle bu kişilerin birikimlerini dolara çevirdiğini söyledi. Memiş, parasını dolara çeviren zengin Suriyeliler’in birçoğunun daha sonra dövizini gayrimenkule yatırdığına işaret ederek, şunları söyledi: “Son bir yıldır gayrimenkuldeki kârı fark eden Suriyeliler, emlakçılarla ortak alım-satım işlerine başladılar. Parasını emlakçıya teslim eden Suriyeliler’in, al-sat yaparak kârı bölüştüklerini duyuyoruz. Yine Suriyeliler’in bir bölümü gıda sektörüne girdi. Türkiye’nin dört bir yanında neredeyse her semtte Arapça tabelalı lokanta, bakkal ve büfeler görmemiz mümkün. Bunların çoğu yine Suriyeliler’le ortak işletme açıyorlar. Tüm sığınmacıların ortak birikimi ya dolar oluyor ya da altın. Suriyeliler’in bir özelliği de sağlam ticaret yapmaları. Sohbet ettiklerim, kâr marjı yüksek yatırımları tercih ettiklerini ifade ediyorlar. Diğer dikkat çekici gelişme de Suriyeli sığınmacıların para transferlerinde ciddi artış var.”

Vatan