Türkiye’deki asgari ücret 16 Avrupa ülkesinin üzerinde

Avrupa Birliği’nin resmi istatistik birimi Eurostat yılda iki kez yaptığı uluslararası asgari ücret kıyaslaması kapsamında, Türkiye dahil 24 Avrupa Ülkesi ve ABD’de yürürlükte olan aylık asgari ücret düzeylerini içeren çalışmasını Ocak 2016 için yenileyerek yayımladı.

Ülkeler arasında doğru bir karşılaştırma yapabilmek için asgari ücret düzeylerini aynı sepet malı esas alarak satınalma gücü paritesine (SGP) göre hesaplayan Eurostat’ın verilerine göre Ocak 2016’da Türkiye’deki aylık brüt asgari ücret düzeyi 947 Euro’ya yükselerek 16 Avrupa Ülkesini geçti ve ABD’nin 1.028 Euro’luk asgari ücretine yaklaştı (Şekil 1).

Türkiye,Eurostat’ın Temmuz 2015 itibariyle yaptığı asgari ücret düzeyi sıralamasında 15’inci iken, İspanya, Yunanistan, Polonya, Portekiz ve Malta’yı geride bırakarak Ocak 2016’da 9’unculuğa yükseldi.

Türkiye’deki asgari ücret satınalma gücü açısından Avrupa’daki 16 ülkeden daha yüksek durumda ve bunların 14’ü AB Üyesi.

Öte yandan, karşılaştırma, SGP’nin aksine çalışan açısından anlamlı olmayan kambiyo kuru esasıyla yapıldığında Türkiye’deki asgari ücret düzeyinin 12 Avrupa Ülkesine göre yüksek olduğu görülüyor. Söz konusu ülkeler başta Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan olmak üzere Türkiye’nin en önemli ticari rakipleri konumundaki Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri(Şekil 2).

Asgari ücret tüm ücretlerin temelini oluşturduğundan, Ülkemizde yapılan %30’luk son artış, en yüksek ücretler dahil bütün ücret kademelerini yukarı iterek, Türkiye’deki işletmelerin işgücü maliyetlerini iç ve dış piyasalarda yabancı firmalarla rekabet edilemez seviyelere çıkarmanın yanı sıra, çalışma barışını ve toplu iş sözleşmesi düzenini de olumsuz etkiliyor.

Konunun bir de Türkiye’deki işletmeler arasındaki rekabet boyutu var. Aylık brüt 1.647 TL düzeyindeki yasal asgari ücretin işverene maliyeti, toplu iş sözleşmesi uygulamayan işyerlerinde ayda 1.935 TL iken, toplu iş sözleşmesi uygulayan işyerlerinde işçiye ödenen ikramiye, prim, sosyal yardımlar gibi yan haklar nedeniyle 3.512 TL düzeyinde bulunuyor (Şekil 3).

Böylece, toplu iş sözleşmesi uygulayan işyerlerinde yasal asgari ücretin iki katından fazlası işverene maliyet olarak ortaya çıkıyor.

Asgari ücret uygulamasında yan ödemelerin ücret kapsamında sayılmaması, toplu iş sözleşmesi uygulayan işyerleri aleyhine haksız rekabet yaratıyor. Bu durumun mevzuat düzenlemesi ile giderilmesi gerekiyor.