Kiracıların üçte ikisi haklarını bilmiyor!

Çevrimiçi gayrimenkul platformu Emlakjet, 400 bine ulaşan satılık ve kiralık emlak ilanından oluşan veri tabanında gerçekleşen hareketler ve yeni nesil gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi şirketi Endeksa ile gerçekleştirdiği iş birliği doğrultusunda, mayıs ayı emlak verilerini yayınladı.

Emlakjet mayıs ayı özel araştırma dosyasında ayrıca kiracı haklarına yönelik bilgi sahipliğini de inceledi. Son dönemde kira artış oranları nedeniyle kiracı hakları konusu yoğun bir şekilde gündeme gelirken, ankete katılan kiracıların yüzde 63’ü kiracı hakları konusunda yeterince bilgi sahibi olmadığını belirtti.

TÜİK verilerine göre, artan konut fiyatlarına rağmen konut piyasalarında canlılık devam ederken, Türkiye genelinde mayıs ayında toplam 122.768 adet konut satışı gerçekleşti. Böylece bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 108 oranında artış kaydedildi.

Emlakjet verilerine bakıldığında ise mayıs ayında Türkiye’de satılık konut fiyatları aylık ortalama yüzde 18, kiralık konut fiyatları aylık ortalama yüzde 25 artış gösterdi. Satılık konut fiyatlarında en çok yıllık artış gösteren şehir İstanbul ve Antalya olurken, yıllık kiralık konut fiyat artışında Antalya yüzde 334 artışla açık ara birinci oldu.

Ayda 70 milyon sayfa görüntülenme sayısı ve 17 milyon ziyaretçisi ile emlak seri ilan sektörünün öncü platformu Emlakjet, 400 bine ulaşan satılık ve kiralık emlak ilanından oluşan bir veri tabanında gerçekleşen hareketler doğrultusunda ve iLab Holding bünyesinde faaliyet gösteren yeni nesil gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi şirketi Endeksa iş birliği ile hazırladığı 2022 yılı mayıs ayı emlak verilerini yayınladı.

TÜİK verilerine göre 2022 yılı mayıs ayında Türkiye genelinde konut satışları 122 bin 768 adet olurken, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108 artış gösterdi. Bununla birlikte ilk el satış oranı yüzde 27 olurken, ipotekli satış oranı ise yüzde 25 oldu.

Yıllık satılık ve kiralıkta konutlardaki fiyat artışında Antalya en önde

Endeksa verilerine göre mayıs ayında Türkiye’de satılık konut fiyatları aylık ortalama yüzde 18 artarken yıllık artış ise yüzde 172 oldu. Kiralık konut fiyatlarındaki artış ise mayıs ayında yüzde 25 olurken, yıllık artış ise nisan ayı ile aynı seviyede, yüzde 153 olarak tespit edildi.

Yıllık satılık konut fiyat artışında İstanbul ve Antalya yüzde 210 seviyesinde artış ile ilk sırayı alırken, kiralık konut fiyatlarında ise Antalya yüzde 334’lük artış ile tüm şehirlerin açık ara üzerinde yer aldı. Antalya’nın ardından İzmir yüzde 168 ile ikinci ve İstanbul yüzde 163’lük artış ile üçüncü oldu.

Aylık satılık konut fiyat artışında ise yine İstanbul ve Antalya yüzde 20 artış ile mayıs ayında ilk sırayı paylaşırken, aylık kiralık artışında ise İzmir yüzde 30’luk artışla lider oldu.

Toplam konut aramaları içinde Emlakjet kullanıcılarının yüzde 61’i satılık konut ararken, kiralık aramaların oranı ise artarak yüzde 39 oldu.

Merkeze uzak il sınırlarına yakın ilçelere talep artışı devam etti

Fiyat artışları ile merkeze uzak çeper ilçelere talep artışı devam etti. En çok konut aranan ilçelerde satılık konut fiyat artışı oranlarında aylık yüzde 13 artışla Edremit ilk kez tüm ilçeleri geride bırakırken ardından sırasıyla Kuşadası (Aydın), Selçuklu (Konya), Keçiören (Ankara), Beylikdüzü (İstanbul) ve Keçiören (Ankara) geldi. Yıllık artışta ise Kuşadası yüzde 167 ile birinci olurken, onu yüzde 167 ile Edremit takip etti.

Kiralık konut fiyat artış oranlarında ise Şahinbey (Gaziantep) ilçesi yüzde 15 ile mayıs ayının lideri olurken, Kuşadası ve Selçuklu ilçeleri yüzde 13’lük artışla ardından geldi. Yıllık kiralık fiyat artışlarında ise Selçuklu ilçesi yüzde 141 artışla birinci oldu.

“Kiracıların çoğunluğu haklarını yeterince bilmiyor”

Emlakjet’in yeni nesil gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi şirketi Endeksa ile gerçekleştirdiği iş birliği doğrultusunda, mayıs ayına özel olarak gerçekleştirdiği özel araştırma dosyasında ise kiracı haklarına yönelik bilgi sahipliği incelendidi. Son dönemde kira artış oranları nedeniyle kiracı hakları konusu yoğun bir şekilde gündeme gelirken, ankete katılan kiracıların yüzde 63’ü kiracı hakları konusunda yeterince bilgi sahibi olmadığını belirtti.

Tolga İdikat: “Fiyat verilerini bundan böyle Endeksa aracılığı ile sunacağız”

Araştırma verilerini değerlendiren Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, “İçinde bulunduğumuz dönemde konut fiyatlarındaki artışlar ve bu alanda yayınlanan yeni regülasyonlar en önemli gündem maddelerinden. Hem Emlakjet üyelerini hem kamuoyunu piyasa hakkında bilgilendirmek için aylık gayrimenkul raporlarımızdaki fiyat artışları bölümü için birlikte iLab Holding çatısını paylaştığımız Endeksa ile iş birliği kurduk. Konut piyasasında tüketici davranışlarını Emlakjet verileri ile analiz etmeye devam ederken, fiyat verilerini bundan böyle Endeksa aracılığıyla sunacak ve gündem maddeleri hakkında detaylı araştırmalar yapmaya raporlarımızda uzman görüşlerine yer vermeye devam edeceğiz. Kira artışlarını takiben kiracı hakları konusunda soru işaretlerinin artması üzerine bu ay kiracı hakları konusunda anket sonuçlarını yayınladık. Anket verilerine göre kullanıcıların %63’ü kiracı hakları konusunda yeterince bilgi sahibi olduğunu düşünmüyor. Bu konuda bilgi birikimin artması adına Emlakjet’te avukat görüşlerine dayanan detaylı bir röportaj yayınladık. Gayrimenkul alanında gündemi yakından takip etmeyi ve yetkili isimlerin görüşlerini kamuoyu ile buluşturmaya devam edeceğiz.” dedi.

Görkem Öğüt: “Kira artışlarının önüne geçebilmek için yapısal düzenlemeler gerekiyor”

Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt ise “Kira artışları konuttaki arz talep dengesinin, dolayısıyla da satılık fiyatlarındaki artışın doğal bir sonucu. Özellikle İstanbul ve İzmir gibi konut talebinin yüksek olduğu iller sadece Türkiye’de değil dünyada da konut fiyatlarının en çok arttığı yerlerin başında geliyor. Bu yükseliş trendi yatırım amaçlı ev alma davranışını tetikliyor. Özellikle büyükşehirlerin merkezî ilçelerinde yatırım amaçlı ev almalar son dönemde çok arttı. Bu evler kiraya veriliyor ve arz talep dengesinin kırılganlığı nedeniyle değerinden yüksek fiyata ilana çıksa bile alıcı da buluyor.” dedi.

Kiraların yüksekliği nedeniyle bu ilçelerde amortisman sürelerinin de oldukça kısaldığını belirten Öğüt, “Amortisman süresinin düşmesi yatırım amaçlı ev alacak kişiler açısından bir avantaj doğuruyor. Yani süreç kendi içinde bir döngüye girdi. Kira artışının etkilerini azaltmaya yönelik düzenlemeler kısa vadede özellikle mevcut kiracılar açısından bir rahatlama sağlasa da uzun vadede yükseliş trendine etkisi sınırlı olacaktır. Kira artışlarının önüne geçilebilmek için dünyada örnekleri olan “sadece kiraya verilebilir konutlar”, sosyal konut üretimi gibi yapısal düzenlemeler gerekiyor. Kira artışı ancak yapısal düzenlemeler ve konutta arz talep dengesinin iyileşmesi sonucu yavaşlayabilir. İçinde bulunduğumuz denklemde kısa vadede artışların devam edeceğini düşünüyorum.” şeklinde konuştu.

Avukat Mehmet Berk İmamoğlu: “Kira tespit davalarında çok yüksek artış var”

Emlakjet’in kiracıların hakları konusunda bilgisini ölçen özel araştırma dosyası sonuçlarını yorumlayan Avukat Mehmet Berk İmamoğlu ise, “Kiralık konut fiyatlarındaki rekor piyasa artışları, kira tespit davalarında çok yüksek oranda artışa sebep oldu. Bu davalarda karar verilen yeni kiralar piyasadaki fiyatlara göre belirleniyor bu noktada piyasa ortalamalarının suni olarak yükseltilmemesi önem taşıyor. Kiralık kontratı devam eden konutlar için geçici süreyle de olsa yüzde 25 yıllık tavan artış önlemi açıklandı. Bu uygulamanın 5 yılın üzerinde kontrata sahip kişilerin başvurabileceği kira tespit davalarına engel olmadığını hatırlatmak gerek. Uygulamanın kiracılara destek olduğunu, kısa süreli de olsa mevcut kiracıları koruduğunu gözlemliyoruz. Diğer yandan Emlakjet yapmış olduğu kiracı hakları anketi sonuçları kullanıcıların çoğunun kiracı hakları konusunda bilgi sahibi olmadığını belirtiyor. İçinde bulunduğumuza benzer kriz dönemlerinde yanlış bilgiler maalesef daha hızlı dolaşıyor, kiracı hakları konusunda sorun yaşayan tüm vatandaşlarımızı bilgi sahibi olmak için gerekli kaynakçaları gösteren mecralara danışmasını veya yetkili kişilerle görüşmelerini öneriyoruz.” dedi.