Kira geliri olan ev sahipleri bunları yapmak zorunda

Evi ve iş yeri kirada olanların 2019’da elde ettikleri kira geliri için beyanname verme dönemi başlıyor. 1-31 Mart arasında vergi beyannamesi verecek. Aralık 2019 itibarıyla kira geliri nedeniyle vergi mükellefi olanların sayısı yaklaşık 2 milyon. Kira gelirleri için istisna tutarı 5.400 lira olarak belirlendi. Yani 5.400 liranın (ayda 450 liranın) altındaki kira geliri için beyanname verilmeyecek.

Yaşlıya evde hizmet

Posta Gazetesi‘nin haberine göre, kira gelirine ilişkin beyanlar hazır beyan sistemi üzerinden yapılıyor. 2019’da ne kadar kira geliri varsa o kadar beyan edilecek. Ev 4 ay boş kaldıysa ve 8 ay kira geliri varsa 8 aylık kira geliri beyan edilecek. 60 yaş üzeri, engelli, okuma-yazma bilmeyen ve hastalara talep edilmesi durumunda vergi memuru gönderiliyor. Bunun için Maliye’den randevu alınabiliyor. Kira geliri vergisiyle ilgili diğer detayları Denetim Turkey Vergi Müdürü Yıldırım Ercan anlattı…

İki farklı beyan

Kira gelirini beyan ederken 2 yöntemden (‘Götürü Gider’ ve ‘Gerçek Gider Yöntemi) biri seçilecek. Yöntem seçimi ödenecek vergi tutarı açısından çok önemli! Götürü gider yönteminin seçilmesi halinde ‘2 yıl’ boyunca bu yöntem değiştirilemeyecek. Avantajı ise gayrimenkulünüzle ilgili 1 kuruşluk masraf yoksa dahi indirim hakkı sağlaması. Götürü Gider’de indirim oranı yüzde 15. Bir başka deyişle kiradaki evle ilgili hiçbir gideriniz yoksa ‘götürü gider’ yöntemiyle yüzde 15 indirim hakkınız var.

‘Gerçek Gider’le masraflar dahil

Gerçek giderde; mülk sahibinin üstlendiği aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, mülke ilişkin sigorta giderleri, mülk konut ise banka kredisiyle alınması halinde 5 yıl süre ile faiz ödemeleri, mülke ait vergi, resim, harç ve şerefiyelerle belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları, gayrimenkule ait bakım onarım ve idame giderleri, mülk sahibi kendisi de kirada oturuyorsa ödediği kira gideri, imar barışından faydalanarak ödediği yapı kayıt giderleri, hasılattan indirilebiliyor.

Kira alıp kirada oturanlar ne yapacak?

Yıllık 5.400 liranın üzerinde kira geliri varsa beyanname verilmesi gerekiyor. Bu kişiler ‘gerçek gider’ yöntemini seçerek ikamet ettiği gayrimenkule ilişkin ödediği kirayı gider olarak yazabiliyor. Bu da ödenecek vergiyi aşağı çekiyor.

Akraba, arkadaş oturuyorsa…

Bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan gayrimenkullerin emsal kira bedeli, bu gayrimenkullerin kirası sayılıyor. Çünkü herkesin bu gerekçeyi ileri sürerek devlete vergi vermemesi ihtimali var. Bazı akrabalık ilişkisi söz konusu ise emsal kira bedeli uygulanmıyor. Diğer bir deyişle anne, baba, büyükanne, büyükbaba, kardeş, çocuk ve torunların kullanımına tahsis edilen konut için emsal kira bedeli ödenmiyor. Kaynana bu sayılanların dışında. Ayrıca amca, dayı, hala, teyze gibi kişiler de evde bedelsiz oturursa vergi ödemek gerekiyor. Keza arkadaşlar da kira bedeli ödemek zorunda.

Altın oran 990 lira

Gerçek giderde, makbuz, fatura gibi belgeler 5 yıl saklanacak. Ancak hiç harcamanız yoksa, bu durumda ‘Götürü Gider’ sizin için avantajlı olacaktır. Çünkü gelirden yüzde 15 indirim yapmaya olanak sağlıyor. Örneğin; 1000 lira aylık kira elde eden biri 990 lira indirebilecek gerçek gideri bulunmuyorsa götürü gideri seçmesi lehine olacak ve bu şekilde daha az vergi ödeyecektir.

Kirada birden fazla ev varsa

5.400 liralık istisna tutarı, birden fazla mesken kirası elde edenler için kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacak. Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde ise bu konuttan elde edilen kira geliri için her bir ortak söz konusu istisnadan ayrı ayrı 5.400 lira yararlanabilir.

İş yeri sahipleri

İş yeri kira gelirleri elde edenlerden stopaj yani vergi kesintisi yapılanlardan 2019 yılı için brüt 40 bin lirayı aşanlar vergi verecek. Eğer iş yeri basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse (veya vergi kesintisi zorunluluğu olmayanlarca kiralanmış ise) beyanname verme sınırı 2019 gelirleri için 2 bin 200 lira.

Hem konut hem iş yeri kirası varsa

– Mesken kira gelirinin 5.400 lira istisna düşüldükten sonraki kalan tutar ile iş yeri kira gelirlerinin toplamı 2019 için 40 bin lirayı aşması halinde mesken ve iş yeri için beyanname verilmesi gerekiyor.

– Mesken kira gelirinin 5.400 lira istisna düşüldükten sonraki kalan tutar ile iş yeri kira gelirlerinin toplamı 2019 için 40 bin lirayı aşmıyorsa iş yeri kira geliri beyan edilmeyecek, sadece mesken kira geliri beyan edilecek.

– Eğer mesken kira geliri 5.400 liralık istisnanın altındaysa mesken kira geliri toplama dahil edilmeyecek.

Ev krediyle alındıysa

Bankadan krediyle ev alan kişi söz konusu evi kiraya vererek gelir elde ediyorsa gerçek gider usulünü seçmesi halinde o yıla ait kira gelirinden bankaya yıl içinde ödediği kredi faizlerini indirebilecek. Örneğin; Ali Bey, 2019’de 250 bin liraya satın aldığı bir apartman dairesini, 1 Ocak 2019’da konut olarak kiraya vermiş ve yıllık 16 bin 800 lira gelir elde etmiştir. Aldığı konutun yüzde 5’i 12 bin 500 liradır. Gerçek gider yönteminin seçilmesi ve istisnaya isabet eden tutarın ayrıştırılması ile kazançtan indirim konusu yapılabilir.

Beyanname verilmezse

Kira gelirini beyan etmeyenlerden, ödemedikleri vergi, cezalı ve faiziyle alınıyor. Beyanda bulunmayanlar ayrıca 5.400 liralık konut kira geliri istisnasından yararlanamıyor.

Yeni evde uygulama

Son 5 yıl içinde ev alıp kiraya verenler ‘Gerçek Gider Yöntemi’yle satın alma bedelinin yüzde 5’ini kira gelirinden düşebilir. Örneğin; 2018’de 200 bin liraya aldığınız evden 2019’da 10 bin lira kira tahsil ettiniz. 200 bin liranın yüzde 5’i olan 10 bin lirayı kira gelirinden düşerek vergiden kurtulabilirsiniz. Yüzde 5’lik indirim, sadece bir konuta uygulanabilir. İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller, yüzde 5’lik gider indiriminden yararlanamaz.

Gurbetçi de verir

Dar mükellef konumundaki bu kişilerin Türkiye’den elde ettikleri konut kira gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor.

Emekli de olsanız kira geliri 5.400 TL’yi aşıyorsa….

– Kira beyannamesinin hazır beyan sistemi üzerinden (https://intvd.gib.gov.tr/hazirbeyan/) vermek mümkün.

– Kira gelirlerinin vergisi, mart ve temmuzda olmak üzere iki eşit taksitte gib.gov.tr üzerinden ödenebiliyor.

– Kiraya verilen gayrimenkul, kiracı tarafından hem konut hem de işyeri olarak kullanırsa (home-office) elde edilen kira kazancına konut istisnası uygulanmayacak.

– Depozito kira geliri sayılmaz.

– Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) ödenen katkı payları kazançlardan indirim konusu yapılamaz.

– Boş olan ve kira geliri elde edilmeyen gayrimenkuller için beyanname verilmesine gerek yok. Ama bağlı olunan vergi dairesine bilgilendirme yapılmalı.

– Tapu sahibi başka kişi, kirayı elde eden başka biri olması durumunda tapu sahibinin beyanname vermesi gerekiyor.

– Emekli de olsanız kira geliriniz istisna tutarı 5.400 lirayı aştığı sürece beyanname vermelisiniz.

Posta Gazetesi