Yeni proje üretemeyen çekilecek

TÜİK Kasım ayı satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre; Türkiye genelinde konut satışları 2019 Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 54.4 oranında artarak 138 bin 372 oldu. Konut satışlarında, İstanbul 24 bin 924 konut satışı ve yüzde 18 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u, 14 bin 406 konut satışı ve yüzde 10.5 pay ile Ankara, 8 bin 428 konut satışı ve yüzde 6.1 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının düşük olduğu iller sırasıyla 21 konut ile Ardahan, 44 konut ile Hakkari ve 72 konut ile Bayburt oldu.

Türkiye genelinde ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 724.8 oranında artış göstererek 43 bin 911 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 31.7 olarak gerçekleşti. İpotekli satışlarda İstanbul 8 bin 183 konut satışı ve yüzde 18.6 pay ile ilk sırayı aldı. Toplam konut satışları içerisinde ipotekli satış payının en yüksek olduğu il yüzde 47.6 ile Ardahan oldu.

Konut satışları umut verdi

Ne dediler?

“2019’dan öğrendiklerimiz, 2020’ye yol gösterecek”

Tamer Özyurt  (Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı):

“TÜİK’in açıkladığı kasım rakamlarına göre satışlarda yaşanan yüzde 54.4’lük artış, son derece memnuniyet verici. Satış rakamları üzerinde faiz indirimi ve uzayan vadelerin etkisi, artışa geçen kredili satışların oranlarında belirgin bir şekilde görülüyor.  Kredili satışlardaki artış kasım ayında yüzde 724.8’i buldu. Satışlarda temmuzdan bu yana yaşanan artış, sadece 2019 hedeflerine ulaşmamızı kolaylaştırıcı bir etki sağlamakla kalmayacak. Aynı zamanda 2020 satışları için de bir zemin oluşturacak. Satışlar azaldıkça stok miktarımız da azalıyor. Bu nedenle 2020 yılı ve sonrası için yeni projelere ihtiyacımız olacak. Bu durumu önceden gören ve hazırlıklarını yapan finansal açıdan güçlü, kendi sermayesiyle ayakta durabilen, markalı konut üretiminde köklü tecrübeye sahip olan şirketlerin adını, 2020 yılında sıkça duyacağız. 2019 yılının ilk 7 ayında yaşadığımız durgunluk döneminden çok önemli dersler aldık. Faizlerin yatırımcıları harekete geçiren en önemli unsur olduğunu bir kez daha hatırladık. Sektörümüzde döviz fiyatlarına bağlı olarak karlılık dengesinin tamamen değiştiğini gördük.. Bu önemli argümanlar, 2020 yılı ve sonrası için bize yol gösterecek. Yılın son 5 ayı, yılsonu hedeflerinin tutturulmasında ciddi bir katkı sağlayacak. Yılın son 5 ayından aldığımız güçle 2020’de giderek yükselen satış rakamları ile yeni ortaklıkları, projeleri konuşacağız. Yeni dönemde yatırımcılar köklü ve güvenilir, katma değeri yüksek projelere imza atan markaları tercih edecekler.”

“2019’un son dönemi, 2020 için yatırım iklimi oluşturuyor” 

Abdüssamet Bahadır (Bahaş Holding CEO’su  Abdüssamet Bahadır):

“Temmuz ayında faizlerin yüzde 1’in altına düşürülmesiyle başlayan hareketlilik kasım ayında hız kazandı. TÜİK’in açıkladığı kasım rakamlarına göre, sarışlarda yaşanan yüzde 54.4’lük artış, yılın geneli açısından çok önemli bir oran. Kredili satışlardaki yüzde 724.8’lik artış ise faiz indiriminin yarattığı hareketliliğin en güzel örneğini oluşturuyor. Gayrimenkul ve inşaat sektöründe yüksek faiz oranları her dönem sektörde durgunluğa işaret etti. Bunun son örneğini bu yılın ilk 7 ayında zaten gördük. Düşük faiz ve uzayan vadeler her dönemde yatırımcıyı harekete geçiren 2 önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor. Bu iki unsur, sektörümüzde yatırım iklimi oluşmasını tetikliyor. 2019’un son dönemi, 2020 için yatırım iklimini oluşturuyor. Yatırımcıların hangi niteliğe sahip konutları tercih etmesi de diğer önemli bir konu… İçerisinde bulunduğumuz yıl itibariyle baktığımızda, yatırımcılar sektörde köklü bir geçmişe sahip, güçlü ortaklıklar kuran, kredi kullanmadan ayakta kalabilen, finansal açıdan güçlü, teslimlerde ve tapularda söz verdiği tarihi uygulayan şirketlerin projelerini tercih ediyorlar. Çünkü oturum ve yatırım amaçlı kon ut sahibi olmak isteyen tüm yatırımcılar, yatırımlarını güvence altına almak istiyor. Satışlarda söz sahibi olan projeler de bu niteliğe sahip projelerden oluşuyor. 2019’un sonlarına geldiğimiz bugünlerde satışlardaki hareketlilik, 2020 için yeni projelerin hayata geçirileceği bir yıl mesajı veriyor. Çünkü hız kazanan satışlar, stokları da eritme noktasında önemli bir kazanım sağladı. 2020 yılı, yeni projelerin konuşulacağı, sektörümüzün gelişimi yönünde önemli adımların atılacağı gelişmeleri beraberinde getirecek.”

“Kasım satışları, 2019 hedefleri için çok büyük bir kazanım sağlayacak”

Abdülkadir Akkuş (Akkuş Grup Yönetim Kurulu Başkanı):

“Sektörümüzde 2019 yılı başından temmuz ayına kadar süren daralmanın ardından başlayan hareketli günler yıl bitimine sayılı günler kala hız kazandı. TÜİK’in açıkladığı kasım rakamlarında gözlenen yüzde 54.4’lük artış,  2019 yılsonu hedeflerine ulaşmak adına çok büyük bir kazanım sağlayacak. Satışlarda temmuz ayında başlayan hareketlilik kredili satışlara da yansıdı. Kasım ayı rakamlarına göre kredili satışlardaki artış, yüzde 724.8 ilebüyük bir oran yakaladı. Şirketlerin, satışlardaki bu hareketlilik karşısında, geleceği öngören bir yaklaşımla yatırımlarını hızlandırması, azalan stoklar karşısında doğabilecek konut ihtiyacına hızlı çözüm üretebilecek bir pozisyonda durması gerekiyor. Çünkü 2020, yeni yatırımların, ayrıcalıklı yaşam alanı sunan, katma değeri yüksek projelerin başrol oyuncusu olduğu bir yıl olacak. 2020’nin temelleri bir bakıma 2019’un son 5 ayında atıldı diyebiliriz. Yılın ilk 7 ayında yaşanan daralmayı, kendi içlerinde başarıyla yönetebilen şirketler yeni yatırımlarıyla 2020’de söz sahibi olabilecekler. Biz de BOSS4 Gayrimenkul olarak, yeni dönem için çok büyük bir hazırlık dönemi içerisindeyiz. Bu dönemde satışta olan projelerimizin reklam ve pazarlama çalışmalarına hız kazandırırken, Alya markası altında hayata geçirmeyi planladığımız yeni projelerimizide yeniden gözden geçirdik. Bu yönde uzun vadeli planlama içerisindeyiz. Sadece 2020’yi değil bir sonraki yılı da içine alan hedefler belirledik. Önümüzdeki 2 yıl için hedefimiz, 500’ü aşan konutu hayata geçirmek. Mevcut projelerimize yönelik gelen talepler karşısında, daha çok projenin inşaatına başlamaya yönelik planlamalar içerisindeyiz. Hayata geçirdiğimiz her projeyi söz verdiğimiz tarihten önce teslim ederek öngördüğümüz tarihten önce de satışlarını tamamlamayı başarabildik. Yeni dönemde de aynı stratejiyle ilerleyeceğiz. Yeni atılımların egemen olacağı 2020 yılında, alanında tecrübeli ve güvenilir şirketlerin projeleri konuşulacak.”

“2020’yi 2019’un son 5 ayı şekillendirecek”

İhsan Çulhalık (İnsay Yapı Yönetim Kurulu Başkanı):

“Gayrimenkul ve inşaat sektörümüzde temmuz ayında faiz oranlarında yapılan indirim ve uzayan vadeler sektöre ciddi bir dinamizm kazandırdı. Oturum ya da yatırım amaçlı konut sahibi olmak isteyen yatırımcılar bu durumu fırsat olarak karşıladı. TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre; kasım ayında satışlarda yaşanan yüzde 54.4’lük artış, bu durumun pozitif etkilerinin bir göstergesini oluşturuyor. Açıklanan rakamlara göre kasım ayında kredili satışlardaki yüzde 724.8’lik artış, satışlardaki dinamizmde faiz indirimi ve uzayan vadelerin etkisini ortaya koyuyor. Yılsonuna sayılı günler kala açıklanan kasım rakamları yılsonu hedeflerinin tutturulması noktasında çok önemli bir referans olacak. Özellikle 2019 temmuz ayı sonrası için konuşmak gerekirse, bu dönem 2020 faaliyetleri için önemli bir zemin oluşturdu. Satışlardaki artık stokların eritilmesi ve dolayısıyla yeni projelerin hayata geçirilmesi ihtiyacını doğurdu. Günümüzde yatırımcılar, yatırımlarını güvence altına alabilecekleri konutları tercih ediyorlar. Bu durumda hemen teslim ve hemen tapu sunan projeler öne çıkıyor. Satışlardaki hareketlilikte de bu nitelikteki konutlar başrol oynuyor. Bu yönde proje üreten şirketler, yeni dönemde yeni proje yapımı için düğmeye basacaklar. Dolayısıyla sektörümüzde 2020 yılını 2019’un son 5 ayı şekillendirecek diyebiliriz. Yatırımcılara güven sunan, kendi öz sermayesi ve müşteri potansiyeli ile ayakta duran, tecrübeli şirketlerin öne çıkacağı yeni bir dönem bizi bekliyor. Bu durumun kaçınılmaz bir sonucu olarak kendi öz sermayesi ile ayakta duramayan, proje inşaatları durma noktasına gelen ve dolayısıyla yeni proje üretemeyen şirketlerin sektörümüzden çekilme süreci de 2020 yılında hız kazanacak.”

“Bağdat Caddesi’ne Avrupalı konut alıcılarını getirebilmeliyiz”

Mimar Ahmet Kurtoğlu (AYİDER-Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği Başkan Yardımcısı):

“Yılın ilk 11 ayına baktığımız zaman geçen yılın sadece yüzde 10 gerisinde seyrediyoruz. Yılı 1 milyonun üzerinde konut satışıyla kapatmaya hazırlanan sektörümüz, yıla iyi bir başlangıç yapmamış, neredeyse son çeyreğe kadar her ay 100 binin altında konut satışlarının gerçekleştiği aylara şahitlik etmişti. Konut kredi faiz oranlarının psikolojik sınır olan yüzde 1’in altına inmesinin etkisini hemen gösterdiğini bir kez daha gözlemleme şansımız oldu. İpotekli konut satışlarında geçtiğimiz yıla göre yüzde 700’ün üzerinde artışın gerçekleşmesi, konut kredilerine olan ilgiyi de gösteriyor. 2020 yılında daha az konut üretileceği için ve düşen faiz oranlarını değerlendirilecek en uygun zaman dilimindeyiz. Konut alıcılarının bu rüzgardan yararlanması lazım. Gayrimenkul her dönem, yatırımcısı için güvenli bir liman olmuştur. Uygun fiyat avantajlarından yararlanmak için en uygun dönem. 2020 yılında ise sektör daha çok kentsel dönüşüm projelerine odaklanacak. Burada da devletin kentsel dönüşüm desteklerini arttırması gerekiyor ki, vatandaş binalarını yenilesin. Müteahhitlik yasasının devreye girmesi ve kentsel dönüşüm teşvikleriyle kentsel dönüşüm hız kazanacaktır. Yabancıya konut satışında da vatandaşlık yasası, KDV muafiyeti doğru adımlardı. Ancak bizim burada Türkiye’nin marka değerini arttırmamız, yabancıların ilgisini çekebilecek konutlar inşa etmemiz gerekiyor. Örneğin; dünyanın en uzun alışveriş caddesi unvanını taşıyan Bağdat Caddesi’ne Avrupalı konut alıcılarını getirebilmeliyiz. Bunun için de hem bizim gibi STK’lara hem yere yönetimlere hem de hükümete sorumluluklar düşüyor.”

“Gayrimenkulde tüm satışlar 2 milyonu geçti”

Mustafa Hakan Özelmacıklı (Altın Emlak Genel Müdürü ):

“2019 Yılı Kasım sonu itibarı ile gayrimenkulde toplam satışlar 2 milyonu geçti. Konut satışlarında ise Kasım ayı sonunda konut satış adeti 1 milyon 146 bin 655 oldu. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) verilerine göre toplam satışların 2 milyon 16 bin 367 rakamına ulaştı. Özellikle son aylarda düşen faizler ile beraber konut satışları da büyük bir sıçrama yaptı. Örneğin Haziran ayında 7 bin 319 olan ipotekli konut satışı son aylarda 50 bini geçti. İkinci el satışların ise payı yükselmeye devam ediyor

Kredi faiz oranlarındaki düşüşün özel bankalara da yansıması ile artışlar artmaya devam edecek. Stoklar erimeye devam edecek. Toplam konut kredileri içinde takipteki konut kredilerinin de sadece yüzde 0.70 seviyesinde; Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre tüketici kredisi ve konut kredisi kullanan toplam kişi sayısı 17 milyon 453 bin kişi. Kullandırılan konut kredilerinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 147 oranında bir artış yaşandı. Kredi kullanımlarına göre ortalama 161 bin TL olan büyüklük, mevcut konut kredisi borcu olanlara bakıldığında ise 80 bin TL seviyesinde. Konut kredilerindeki takipteki oranın düşük kalması sevindirici. Bu dönemin özellikle tüketiciler için fırsat… Mevcut stoklar içinde inşaat maliyetleri artmadan alınacak son daireler tüketiciler için fırsat niteliğinde. Ülkemizde ortalama 125 metrekare olan konut metrekare ortalaması satış fiyatlarında ise ortalama 285 bin TL seviyesinde. Öncelikli tercih edilen ve aranan konutlar ise 350 bin TL altındaki fiyatlar. Kredi maliyetlerinin ise yüzde 0.98 seviyesine gerilemesi ile 100 bin TL 10 yıl vadede kredi kullanan bir tüketicinin aylık taksiti bin 421 TL seviyesinde oluyor”.

“Kayıplar telafi ediliyor, toparlanma devam ediyor”

Z. Altan Elmas (Konutder ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı):

“Türkiye genelinde Kasım ayında 138 bin 372 adet konut satıldı. Son 3 ayda ortalama 143 bin konut satılarak yüksek satış rakamları elde edilmeye devam ediyor. Bir önceki Ekim ayına göre yüzde 3 oranında düşüş görülse de geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 55’e yakın bir artış yakaladık.

1 Ağustos itibariyle kamu bankaları konut kredisi faiz oranlarını 15 yıl vadeye kadar yüzde 0.99’a indirmişti. Böylelikle bir süredir ertelenen konut talebi canlanmış ve vatandaşlarımız yeniden konut alımına geçmişti. Yılın ilk yarısında yaşadığımız düşüşü ikinci yarıda telafi etmeyi hedefliyorduk ve bu yöndeki çalışmalarımız meyvesini verdi. Sektörümüz adına bu moral verici rakamların devam etmesini ve 2019 yılını geçtiğimiz yıla yakın bir satış hacmiyle kapamayı ümit ediyoruz.

“Birinci el konut alımına yönelik harç ve KDV indirimi devam etmeli”

Türkiye genelinde birinci el konut satışları geçen yılın Kasım ayına göre yaklaşık yüzde 20 artarak 48 909 adet olarak gerçekleşti. Birinci eldeki bu artışla birlikte, ikinci elde geçtiğimiz Kasım ayına oranla yüzde 83 oranında bir artış gözlemliyoruz. Konut kredisi ve TL mevduat faizlerindeki düşüş nedeniyle ikinci el konutlara daha fazla yönelme olduğunu görüyoruz. Konut alıcılarını 1. el konut alımına yönlendirecek teşvik mekanizmalarına gerek olduğunu ısrarla ifade ediyoruz. Toplam satışların içinde 1. el konut satışının artması, inşaat sektörümüzün, sanayimizin, hizmet sektörümüzün ve dolayısıyla ülke ekonomimizin büyümesi anlamına geliyor. Böylece son dönemde düşen istihdam da yerine konacaktır. Vatandaşlarımız 1. el konutlara yönlendirildikçe enerji verimliliği elde edilecek ve depremin yıkıcı etkisi büyük ölçüde azaltılmış olacaktır. Ayrıca yıl sonunda bitecek olan harç ve KDV indirimi teşviklerinin de uzatılması veya kalıcı hale getirilmesini devletimizden talep ediyoruz.

2019 yılında yeni ruhsat alımlarında çok ciddi bir düşüş var, ilk 9 ayda yaklaşık olarak 180 bin ruhsat başvurusu yapılmıştı. Ruhsat alımlarındaki bu düşüşle ve stokların gün geçtikçe erimesiyle mevcut konutların değeri artıyor. Yeni konutlar da ortalama yüzde 35-50 arası daha pahalıya mal ediliyor. Dolayısıyla bu süreçte konut alan vatandaşlarımız bu fiyat ve oranlarla kazançlı çıkacaklardır.

“Özel bankalar da oranlarını kamu bankaları seviyesine çekmeli”

Türkiye genelinde ipotekli satışlar bir önceki Kasım ayına göre yüzde 700’ün üzerinde arttı. Bu artış, konut sektörünün faize olan duyarlılığını bir kez daha gözler önüne seriyor. Bazı özel bankalarımız yüzde 1’in altında konut kredisi vermeye başlamışlardı. Merkez Bankasının son faiz indirimi ile bu bankaların da konut kredi faizlerini yüzde 1’in altına indireceğini umuyoruz. Özel bankaların tümünün konut kredisi faiz oranlarını yüzde 1’in altına indirmesi durumunda, piyasa daha da canlanacak ve lokomotif sektör olan konut sektöründeki hareketlilik birçok sektörü olumlu etkileyecektir.

“Yabancıya konut satışı şimdiden geçen yılı geçti”

2019 yılı Kasım ayında yabancıya konut satışı 3 bin 988 adet olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ilk 11 ay toplamlarına bakıldığında, geçen yıla göre yüzde 12 civarında bir artış görüyoruz, bu ay itibarıyla geçen yılın toplamını da geçtik. Bu ivmenin devam edeceğini gözlüyoruz. Gayrimenkul sektörü ülkesine döviz kazandırmaya devam edecektir.”